Het herladen Herladen, dit kun je om verschillende redenen gaan doen. · Als belangrijkste reden omdat het vaak nauwkeurigere munitie oplevert. · Je munitie (kaliber/gewicht/kwaliteit)is niet meer te verkrijgen, dus je moet het zelf gaan maken. · In veel gevallen is het goedkoper, let wel op dat het bij sommige cal. duurder kan zijn dan standaard munitie.
Doe het herladen altijd in een rustige omgeving, dus geen kinderen die in de kamer spelen, radio hard aan of andere dingen die kunnen afleiden. Ga ook niet "even" 100 patronen maken omdat je over 30 minuten moet gaan schieten, doe dit op je gemak enkele dagen van tevoren. En zeer belangrijk, ga veilig om met de munitie en delen daarvan. De slaghoedjes zijn explosief en kunnen ook schade toebrengen. Denk aan de veiligheid bril. Ga niet zitten roken bij je kruit, tenzij je een goede brand en levens verzekering hebt en je wel een tijdje de ziektewet in wilt, of graag tussen 6 plankjes ligt. Zeker het zwartkruit is zeer ontvlambaar.
Het is ook raadzaam om eerst eens bij een medeschutter te gaan kijken, hoe die het doet. Ga niet kijken hoe die pistoolmunitie herlaadt als jij geweermunitie gaat herladen, want dat zijn andere handelingen. Het is geen speelgoed en fouten kunnen hard worden afgestraft. Herlaadt dus altijd met je verstand erbij, zeker zo veilig voor jezelf EN je medeschutters.
Bij twijfel ALTIJD vragen hoe iets moet. Niet bang zijn om iets "doms" te vragen. Beter 10x iets vragen dan 1 x sorry.
Wat heb je allemaal nodig om een patroon te maken?
Een rustige werkplek met een (ruim) bureau. Herlaadpers, of meerdere Hand primer (of aanvoerinrichting op de pers) Kruitweegschaal Trickler Kruitmolen Kruittrechter Die set Shellholders. (denk aan extra shellholder voor de handprimer) Casetrimmer (hulzen frees) Primertray Vetplank + vet. Hulzen reinigmiddelen Zundgat reiniger Diverse smeer en reinigings middelen Tumbler Schuifmaat Laadblokken (blok om hulzen in te plaatsen) Ontlaad hamer Veiligheidsbril Hulzen in het gewenste kaliber Kogelpunten in het gewenste kaliber Slaghoedjes Kruit
Wat heeft u minimaal nodig om te kunnen herladen voor geweer/pistool kalibers?
– Pers met mogelijkheid tot primerzetten. Of handprimer los erbij. – Weegschaal – Kruitmolen – Die set – Schuifmaat – Casetrimmer – Vetplank + vet of spray caselube – Hulzentray.(laadblokken) – Herlaadgegevens online of boekvorm
Dit is toch wel echt het minimale wat je nodig hebt om veilig patronen in elkaar te zetten.
Tips over de apparatuur.
Voor een leek is het moeilijk een juiste keuze te maken tussen alle persen en gereedschappen die je nodig hebt. Vaak wordt er aan mede herladers advies gevraagd of je loopt naar de winkel en laat je daar volledig voorlichten. Het nadeel van de laatste optie is (vind ik) dat de winkelier vaak in zijn eigen voordeel spreekt. Als hij al 2 jaar een pers op voorraad heeft wil hij daar vanaf. Dus dan is juist DIE pers de beste koop. Of het voor jou ook de beste pers is laten we even in het midden. Natuurlijk zijn er winkeliers die het beste met jou voor hebben, maar welke dat zijn moet je meestal op een dure manier uitvinden. Wapenbladen doorspitten is ook een optie. Enkel zul je daar zelden negatieve dingen tegenkomen, je kunt natuurlijk geen merk afvallen als die grof geld betalen voor een advertentie en jou de materialen leveren voor een test. Ik heb daar als onafhankelijke website geen last van. Ik betaal alles zelf en wordt niet gesponsord. Mocht dat in de toekomst ooit het geval zijn kun je hier lezen hoe goed alle merken wel niet zijn, maar voorlopig krijg je mijn persoonlijke ervaringen en meningen te lezen. Deze zijn zeker niet heilig, aan ieder zelf wat hij er mee doet. Wed nooit op 1 paard en vraag aan meerdere mensen advies. Mijn ervaringen zien niet: "horen van" of ergens gelezen, maar ik heb hetzelf gebruikt/getest.
In Nederland heb je de volgende meest bekende en gebruikte merken, LEE, RCBS, Hornady, Dillon en Redding. Andere merken zul je niet veel tegen komen in de winkels. Wat is er nu slecht en moet ik zeker niet kopen? Er is in principe niets slecht, maar er zijn enkel wat betere merken te krijgen om het even politiek correct te zeggen. Als ik advies geef aan een beginnende herlader wil ik eerst weten voor welk wapen hij gaat herladen, hoeveel hij wil gaan herladen, en heel belangrijk zijn budget. Iemand die 200 euro wil besteden en niet meer, maar toch compleet wil zijn raad ik een 2ehands set aan van RCBS. Deze zijn veel te koop op veilingsites en zijn vaak leuk geprijst. Wil hij perse nieuw om wat voor reden dan ook, dan kom je bij LEE uit. Deze leveren complete setjes voor 150 euro waar je een leuke basispatroon voor kunt maken. Verwacht ook niet meer, verwacht ook geen luxe en superkwaliteit. Bij LEE krijg je alle waar naar zijn geld.
LEE:
Zoals gezegd koop je van dit merk voor 150 euro een beginners set. De zogenoemde Challengerkit. Hierin zit nagenoeg alles om meteen te beginnen op de die-set na. De pers is gewoon degelijk en valt niets over te zeggen. Over de weegschaal wil ik niet eens iets zeggen. Met de kruitmolen heb ik geen ervaring, dus kan ik niets over zeggen. Volgens een test van de Visier komt hij goed uit de bus en is hij nauwkeuriger dan een RCBS uniflow. De diesets van Lee…tja als je met steeksleutels, waterpomptangen, breekzijzers etc aan de gang moet om ze af te stellen heb ik mijn broek al vol hangen. Misschien dat de Luxe versies beter zijn, maar de normale in de rode doosjes zijn om te huilen. De stelmoer om de die te borgen in de pers werkt met een klem/frictie principe dmv een rubberen ring. Deze borgt de die wel, maar bij het losdraaien van de gehele die blijft de moer weleens zitten zodat je hele afstelling naar de kl#te is. Dit is natuurlijk te verhelpen om er een andere moer op te zetten van Redding of RCBS etc. Dan de expander/decapperpin. Deze zit door middel van een bout die half doorgezaagd is geklemd achter in de die. Als je per ongeluk vergeet deze muur en muurvast te zetten en je decapped een huls dan heb je weleens kans dat de de gehele decapperpin blijft vast zitten in de huls. GRAPPIG….(niet dus)
Ik snap de achterliggende gedachte wel van LEE. Deze is schuivend gemaakt voor het geval je een berdan huls tussen je voorraad hebt zitten (met 2 vlamgaten dus). Als je deze wil decappen schuift de gehele decapper naar binnen zodat er niets afbreekt. Goed plan, valt niets van te zeggen. 1 nadeel is dat hij daarna gewoon geheel in de huls blijft zitten met expanderball en je hem er moeilijk uitkrijgt. Je hebt als je LEE koopt dus minimaal sleutel 14 en 19 nodig om alles te borgen. Weer extra kosten. Ook de slingering van de seater is om van te huilen. Of ik heb 2 setjes gehad die beide slecht waren…. toeval?? Je kunt wel leuk muziek maken met 2 seaterdies, ze rammelen perfect. De Lee autoprimer is een redelijk tooltje, naar mijn smaak te licht uitgevoerd maar je kunt er een behoorlijke tijd plezier van hebben.
De Lee colletdie en factorykrimp zouden van goede kwaliteit zijn, dit gebaseert op gebruikerservaringen van anderen. Ik heb er zelf geen ervaring mee, maar zal ze in de toekomst toch eens aanschaffen om ze te proberen.
Kortom: Goede pers, speelgoed weegschaal, matige dies. Prima prijs/kwaliteitsverhouding.
RCBS.
Rcbs heeft een leuke starterskit genaamd RCBS Rockchucker Supreme press masterkit. De prijs hiervan is € 329,95. Dit is ruim 2x zo duur als de Lee starterskit. Ik heb zelf een tijd op RCBS herladen en het voelt aan als kwaliteitsspul. Je hebt geen gevoel alsof je met speelgoed bezig bent. De pers is degelijk en spelingsvrij. De kruitmolen doseert netjes en is over het algemeen op 0.3 grain nauwkeurig. De weegschaal is degelijk en eenvoudig in gebruik. De handprimer voelt degelijk aan en je knijpt hem niet zomaar kapot. Bij de set wordt een herlaadboek(Speer) geleverd met daarin kruittabellen. Een nadeel van tabellen in boekvorm vind ik dat ze nooit actueel zijn of je moet telkens een nieuw boek kopen. Deze zijn vrij prijzig en daarom kun je beter een tabel downloaden van de fabrikant die actueel is of afgestemd op jouw batch kruit. Vooraan in het boek staat echter veel nuttige info incl een cursus herladen (in het Engels).
Bij RCBS moet je ook de dies en shellholders apart bij bestellen in het gewenste kaliber. Dit kun je zo duur maken als je zelf wilt, je hebt keuze uit gewone stalen dies, carbide dies en competition dies. Ik persoonlijk ben niet gecharmeerd van de borgmoeren van RCBS. Deze moeren borg je door met een inbussleutel een stelschroefje op de schroefdraad te klemmen. Hierdoor beschadigd de schroefdraad van de die. Als je hem naderhand wilt verstellen zal die niet makkelijk meer gaan. Een oplossing hiervoor is een visloodje tussen het stelschroefje en de schroefdraad te doen. Ook heb je voor het verstellen van de dies een steeksleutel nodig. Deze zetten veel mensen zo vast dat er van alles kapot gedraaid word. Mijn 2ehandse set die ik overnam was nauwelijks meer los te krijgen. Vast is vast is een mooi gezegde, maar met een stuk pijp op de steeksleutel zit het vaster (en daarmee verpest je de die).
Als pluspunt is de bijgeleverde inbusset, altijd makkelijk.
Kwaliteit 6-
Gebruikersgemak 5
Prijs/kwaliteit verhouding 8
Kwaliteit 8
Gebruikersgemak 7.5
Prijs/kwaliteit verhouding 7
Redding.
Redding heeft ook een starterskit genaam de bigboss pro pak kit. Deze is .€325,- Hij is echter niet compleet om meteen te beginnen. Er zit namelijk geen kruitmolen bij. Een Redding kruitmolen koop je vanaf €125.95 tot €199,95. Dit zijn nauwkeurige kruitmolens die goed uit de test komen. Maar je betaalt er ook goed voor. Kwaliteit kost eenmaal geld. Tip: Bij Smart reloader worden deze starterkits regelmatig voor een leuke prijs aangeboden, soms met dieset naar keuze. Helaas wel een Lee die set, maar je mag een gegeven paard niet in de bek kijken. Je kunt er altijd een collegaschutter (waar je een hekel aan hebt) mee blij maken.
Ik zelf heb gekozen voor de Redding BigBoss omdat deze een grote ruimte heeft tussen de ram en de die. De oudere versies van RCBS Rockchucker hebben een dermate kleine ruimte dat wanneer je een compdie gebruikt van Redding je geen hele patroon (308win) met kop en al onder de die kon plaatsen. Je moet dan altijd eerst de huls zetten en daarna de kop plaatsen. Dat vond ik persoonlijk niks waardoor ik toentertijd overstapte naar Redding. Nieuwe persen van RCBS zijn ook groter en kennen dit probleem niet meer.
De weegschaal van Redding werkt makkelijk en correct. Ook is er een extra liniaal toegevoegd bij de wijzer zodat je kunt aflezen hoeveel tiende grain je boven of onder de gegooide lading zit. De schaalverdeling op de grote liniaal is onderverdeeld in stappen van 5 grain ipv 10 grain op andere schalen. Enkel de Lyman heeft dezelfde verdeling. Je ziet aan het einde van de liniaal ook maar 1 fijnverstelling ipv 2 zoals op de RCBS. Afgezonderd dat het iets makkelijker werkt heeft het met de nauwkeurigheid niets te maken.
Redding is het laatste jaar enorm in prijs gestegen waardoor RCBS voordeliger is geworden. Voorheen was Redding vaak goedkoper dan RCBS, maar om bepaalde redenen heeft Redding zijn prijzen met 20 tot 100% verhoogt op bepaalde artikelen.
Kwaliteit 8
Gebruikersgemak 8
Prijs/kwaliteit verhouding 7.5
Dillon.
Dillon maakt progressieve persen voor allerhande munitie. Een echt starterspakket voor beginners hebben ze niet. Voor beginners is het aan te raden de kneepjes van het herladen te leren op een single stage pers. De meest voorkomende Dillon persen in NL zijn de:
• Dillon Squaredeal
• Dillon RL550
• Dillon XL650
De Dillon Squaredeal is enkel geschikt om pistool/revolvermunitie te maken. Deze pers is de goedkoopste uit de serie en ook het eenvoudigste. Je hebt weinig uitbreidings mogelijkheden zoals op de andere Dillons. Voor de herladers die snel 3 a 400 patronen per uur willen maken voor hun pistool en niet de hoofdprijs willen betalen (€350,-) is dit een goede pers.
Voordelen:
• Goede kwaliteit/prijsverhouding.
• 400 patronen per uur is goed te doen
• Autoindexing. Na het overhalen van de handle draait de shellholder automatisch door. Sommige herladers vinden dit een nadeel overigens.
• Conversiekits te verkrijgen in diverse kalibers.
• Compacte pers
Nadelen:
• Je kunt enkel Dillon dies gebruiken speciaal voor de SQD. Dit zijn aparte dies.
• Enkel pistool/revolvermunitie
• Weinig extra opties toe te voegen.
Dillon RL 550. €450,-
Deze pers is een stuk massiever en gebruikt standaard dies. De pers is uit te breiden met diverse opties die het herladen een stuk makkelijker maken. Denk aan een automatische hulzen aanvoer. De pers heeft net zoals de SQD 4 stations. Verder kun je deze pers ook als single stage pers gebruiken omdat hij geen autoindexing heeft. Je moet de shellholder dus handmatig een slag doordraaien.
Voordelen:
• Snelle wissel van kalibers is mogelijk door het conversiesysteem waarbij de dies kunnen blijven zitten in de toolhead. Je wisselt de hele toolhead.
• 500 patronen per uur.
• Je kunt dies gebruiken van je favoriete merk.
• Uitbreiding mogelijk
• Geweer en pistoolmunitie herladen is mogelijk.
Nadelen:
•
Dillon XL650 €750,-
De Dillon XL650 is de op 1 na grootste pers van Dillon. Enkel de 1050 overtreft hem, maar deze is voor de normale schutter overdone. Als je duizend patronen per week verschiet is de 1050 zeer geschikt.
De XL650 heeft 5 stations wat je de mogelijkheid bied om wat extras toe te voegen. Een powdercheck is daarbij standaard aanwezig. Deze controleert de aanwezigheid van de juiste lading kruit +/- natuurlijk. De XL650 is standaard voorzien van een automatische hulzen aanvoer. De pers is nog uit te breiden met een auto koppen aanvoer van bijv KISS of CSI. Je hoeft dan enkel nog maar de handle over te halen en ervoor zorgen dat er genoeg koppen en primers aanwezig blijven. De XL650 kan vele geweer en pistoolkalibers herladen met de dies naar keuze.
Voordelen:
• Grote capaciteit per uur. (800 per uur is goed te halen, met bulletfeeder 1000+)
• Uitbreidingsmogelijkheden aanwezig (bulletfeeder bijv)
• Zeer degelijk
• Snelle wissel van kalibers mogelijk door het conversiesysteem waarbij je de dies kunt laten zitten in de toolhead.
Nadelen:
• Grote pers die relatief veel ruimte inneemt.
• Prijs
Kwaliteit 8
Gebruikersgemak 8
Prijs/kwaliteit verhouding 7.5
Bovenstaande punten zijn mijn ervaringen met herlaadpersen en accessoires. Dit is dus persoonlijk. Koop wat je portemonnee toelaat en waar je zelf tevreden mee bent. Koop spullen die het best zijn toegespitst op jouw gebied en gebruik. Niet omdat je collega herladers merk X beter vinden dan merk Y. Luister naar hun adviezen en maak voor jezelf de balans op.
Weet je het echt niet, met RCBS kun je eigenlijk geen miskoop hebben. Dit blijft redelijk zijn waarde houden en de garantie is prima in orde (zoals bij de meeste overigens)
Instellingen. U heeft de vorige pagina "voor u begint" gelezen en gaat nu beginnen met het voorbereiden. Alle gereedschappen die je nodig hebt ga je instellen/afstellen.
Hieronder kun je lezen hoe je het volgende kunt afstellen:
1. Fullsize die
2. Expander die
3. Seaterdie/krimpdie
4. Weegschaal
5. Kruitmolen
6. Casetrimmer
Afstellen van de dies. Als je een nieuwe dieset koopt moet je deze eerst even ontvetten. Ze worden fabriek af goed geconserveerd omdat ze niet kunnen weten wanneer de betreffende die set in gebruik genomen gaat worden. Hoe je dit doet moet je zelf bepalen als ze maar goed schoon en droog zijn.
Hieronder behandel ik de afstelling van standaard dies. (pistool/geweer) Geweerdies bestaan uit een 2 delige set en pistooldies uit een 3 delige set. LET OP: ALLE AFSTELLINGEN DIENEN TE GEBEUREN MET EEN LEGE PATROON/HULS ZONDER KRUIT EN SLAGHOEDJE!!!
Afstellen van een Fullsize/decapper die.
Het afstellen is niet heel moeilijk, maar het dient wel correct te gebeuren. Als eerste draai je van de die de stelmoer los. (ook als je hem 2ehands koopt en de vorige eigenaar had hem afgesteld. Gewoon opnieuw afstellen om fouten voorkomen!)
Op de foto staat een pijl naar de stelmoer(1). Draai deze zover mogelijk omhoog. Draai de decapperpin(2) ook omhoog zodat hij niet het slaghoedje kan raken wanneer je hem verkeerd afstelt.
Je draait nu de die in je pers. Een paar slagen in voldoende. Nu breng je de ram in de bovenste positie en je begint de die verder te draaien tot dat hij boven op de ram komt. Nu zijn er verschillende theorieën wat je nu moet doen.
De 1 zegt: Draai nu de die 1/8 slag terug zodat hij nooit de ram kan raken.*
Een ander stelt dat je juist de die 1/8 slag verder moet draaien. Op deze manier komt de ram elke keer op de die. Je zult echter de speling eruit duwen op het kniegewricht van de pers en ook tussen de ram en shellholder zit speling. Als je een huls plaatst en sized zul je zien dat de shellholder ineens de die niet meer raakt. De laatste methode zorgt ervoor dat je nooit klemmende hulzen krijgt, dus houd dit voorlopig aan. Zet de ram in de onderste stand en draai de die 1/8 slag verder en borg hem af met de borgmoer. Je hoeft hierbij niet bang te zijn dat je iets kapot duwt, mits je het bij die 1/8 slag houdt. Draai geen halve slag aan de die.
(1) Expander die tevens de decappingpin vastklemt. (2) Decappingpin (3) Stelmoer voor de decapper.
* Er zijn schutters die de fullsizedie zo afstellen dat hij niet geheel de schouder terugdrukt volgens Saami specs. Dit om je huls zo min mogelijk te vervormen en te vormen naar je kamer. Als je dit allemaal gedaan hebt zet je de pers in de hoogste stand met een afgeschoten huls erin. Dit kun je enkel het beste doen als je weet wat de lengte is van je kamer. Als beginner houd je gewoon aan dat je de die op de shellholder drukt.
Draai nu de decapperpin naar beneden tot hij op de primer komt. Zet de pers weer omlaag en draai de decapper 1 a 2 slagen dieper. Test of het slaghoedje eruit gedrukt wordt. Controleer ook de binnenkant van de huls of daar niet een afdruk van de expanderball in staat. Is dit allemaal goed dan kun je de decapper/expanderball borgen. Pas na het sizen een lege gesizede huls in je wapen en kijk of hij sluit.
Afstellen van een expander die (pistool)
Deze die maakt een trompet vorm aan de huls zodat je makkelijker een kogel kan plaatsen. Doe dit altijd zo klein mogelijk om hulsverzwakking te voorkomen. Plus je je huls zal zeer waarschijnlijk niet meer in de volgende die passen als je wilt gaan kogelzetten. De afstelling is simpel. Draai de expander zo hoog mogelijk en plaats de ram in de hoogste stand. Draai de die nu op de ram zodat hij hem net raakt en draai de die nu een halve slag terug. Borg de die af met de betreffende moer. Je ziet op onderstaande foto dat de expander nog niet geborgd zit en een stuk te hoog staat.
De volgende stap is een lege huls plaatsen (die al gefullsized is). Beweeg de ram nu omhoog zodat de expander in de huls gaat. Draai telkens bij elke slag de expander wat dieper net zolang tot je huls gaat wijder maken. eerst zul je voelen dat het rechte gedeelte in de huls zakt. daarna zul je zien dat het conische gedeelte van de expander de huls gaat raken. Zorg ervoor dat de huls niet te schuin word dus, het hoeft geen bloemenvaas te worden. De linkse huls is veel te ver opgerekt. de rechtse huls is meer dan genoeg opgerekt. Als je huls er zo uit ziet is dat goed. Iets minder mag zelfs ook nog. Ikzelf maak er maar een paar honderdste mm schuine kant aan.(in diameter gemeten).
Seater/krimp die.
Veel die sets hebben een gecombineerde seater/krimp die. Het afstellen hiervan is net even wat anders dan bij de overige dies.
Stap 1: Je plaatst de die in je matrijs en draait hem een stuk in de pers zodat hij de ram nog niet raakt. (+/- 5 mm er vanaf) Zet nu een lege gefullsizede huls erin en zet de ram in de hoogste stand. Draai de die nu op de lege huls tot je weerstand voelt, draai de die nu 1/4 slag terug. Borg de die met de moer. Let er goed op dat je deze handeling uitvoert met een op maat getrimde huls!
Stap 2: Beweeg de ram omlaag en zet een kogel in de huls. Zorg ervoor dat de juiste seaterplug in de die zit en zet deze zo hoog mogelijk. Zet de ram in de hoogste stand en draai de seaterplug tot hij de kogel raakt. Draai hem nu steeds dieper terwijl je elke keer een slag maakt met je pers. Meet nu steeds de lengte van de patroon op. Blijf net zolang doorgaan tot de patroon de gewenste lengte heeft. Als je niet wilt krimpen borg je de seaterplug af en ben je klaar. Wil je wel krimpen krijg je een extra stap.
Stap 3: Maak eenzelfde patroon zoals je net gemaakt hebt (of 2 a 3 meer mocht je een fout maken). Dit is je afstelpatroon. Draai dan de die borgmoer los en ook de seaterplug borging en draai deze een paar slagen omhoog. Draai de die nu een 1/8 slag dieper en pak een patroon die je zojuist gemaakt hebt. Zet deze patroon in de ram en beweeg hem omhoog. Breng nu de gewenste krimp aan. Krimp hem niet meteen volle bak maar werk langzaam omhoog tot het gewenste resultaat. Schiet dus een paar patronen eerst af en stel daarna je die verder af. Let hierbij op overdrukverschijnselen. Doordat je de die dieper hebt gezet is je patroonlengte ook veranderd. Zet dus een zojuist gekrompen patroon in de pers en beweeg de ram omhoog. Draai nu de seaterplug naar beneden tot je weerstand voelt. Je hebt nu de juiste lengte en de krimp afgesteld. Bij flessenhals hulzen heb je kans dat door de combi seater/krimper je de schouder in elkaar drukt wanneer je teveel krimp aanbrengt. Let hier dus goed op. Beter is een losse krimpdie aan te schaffen hiervoor.
[Linkse foto] laat zien wat er gebeurd met je schouder wanneer je een te grote krimp instelt bij een combi die (seater+krimp). Nu is dit extreem, maar als je iets teveel krimp instelt en de schouder buigt zo weinig uit dat je het niet kunt zien, kan het toch net genoeg zijn om kamerproblemen te krijgen. Let hier dus goed op.
[Rechtse foto] laat zien wat er gebeurd wanneer je de krimp correct hebt afgesteld maar de huls niet op lengte hebt getrimd. Er zit dan teveel materiaal en hij duwt de volledige nek in elkaar.
Let er op dat je door het harde krimpen de mantel kunt doorsnijden. Als dit gebeurt heb je een probleem. De kans bestaat dat er een deel van de mantel in de loop achterblijft met alle gevolgen van dien. Als je dus de binnenkern van de kogel ziet is het niet goed. Dit kun je testen door na het krimpen een patroon uit elkaar te slaan.]
Weegschaal.
Een onmisbare tool bij het herladen is de weegschaal.
Zonder de weegschaal kun je geen betrouwbare munitie maken. Meten is weten.
Kalibratie:
Zorg ervoor dat de contragewichten (rechts) allemaal op nul staan. Als dit zo is kun je aan het wieltje draaien linksonder de weegschaal. Je draait hiermee de weegschaal omhoog of omlaag terwijl de liniaal vlak blijft staan. Draai net zo lang tot de aanwijzer van de liniaal op nul staat.
Mocht dit niet lukken staat de weegschaal niet waterpas genoeg. Verzet de weegschaal naar een vlakke tafel of bureau. Een laatste optie is de houder waar de kruitpan op staat te vullen met vislood of juist wat contragewicht wegnemen. Het is aan te raden om de weegschaal een vaste plek te geven zodat je niet elke keer hoeft te kalibreren.
De afgebeelde weegschaal is een Dillon. Maar de gemiddelde weegschaal werkt hetzelfde, ze komen veelal van dezelfde fabriek af, namelijk Ohaus.
Een weegschaal die 500 grain kan wegen is ruim voldoende voor de meeste herlaadactiviteiten.
Instellen van een gewicht. Stel je wilt 44.5 grain gaan afwegen. Je stelt dan als eerste het grote gewicht links van kantelpunt van de liniaal in op het 4e streepje. Elk streepje staat voor 10 grain. Daarna stel je het gewichtje in dat rechts langs het kantelpunt van de liniaal zit.
Elk streepje hier staat voor 1 grain. Je zet hem dus op het 4e streepje. Als laatste stel je het uiterst rechtse gewichtje in. Elk streepje staat hier voor 1/10 grain. Je wilt een halve grain instellen dus je zet hem op het 5e streepje.
Nu heb je de weegschaal ingesteld op 44.5 grain. Elke keer als je een lading in het kruitpannetje gooit moet de aanwijzer van de liniaal op de nul komen te staan.
Kruitmolen.
Een kruitmolen stel je zo af dat hij altijd te weinig gooit. Het verschil kun je bij tricklen.
De molen vul je eerst minimaal 3/4 vol met het gewenste kruit.
Daarna gooi je een lading in de kruitpan van je weegschaal. Let op dat je de kruitpan volledig tegen de vulmond aanhoudt. Doe je dit niet, dan zal er zo nu en dan wat kruit over de tafel vallen omdat het overal naar toe springt.
Maak een rustige slag met de kruitmolen, doe dit met een constante beweging. Niet de ene keer hard en de andere keer zachtjes, dit zal aanzienlijk verschil maken in de kruitlading.
Wat ik persoonlijk altijd doe is als volgt. De kruitmolen vult zijn cilinder in de omlaag gaande slag, in de omhooggaande slag gaat hij de lading vrijgeven. Ipv de handle van de molen omhoog te laten staan na een slag, zet ik hem weer omlaag. Ondertussen dat je aan het wegen bent kan de lading rustig in de cilinder stromen en werk je iets constanter. Dit is een persoonlijke voorkeur.
Zet de kruitpan op de weegschaal en kijk of er teveel of te weinig kruit in zit. Als er te weinig in zit zal de wijzer omlaag blijven liggen. Ga deze lading niet "wegen" want dat is niet interessant (niet aan je instellingen komen dus). Stel de kruitmolen opnieuw in door de verstelschroef voorop te verdraaien. Bijvoorbeeld 1 slag rond. Gooi de eerste ladingen die je nu gooit altijd terug in de kruitmolen om meetfouten uit te sluiten. Zet de kruitpan weer op de weegschaal en kijk opnieuw naar de wijzer. Staat hij nu te hoog? Dan draai je de stelschroef een halve slag terug en begin je van voren af aan. Zo werk je langzaam aan naar de gewenste lading. Zorg dat de wijzer van de liniaal een paar mm onder de nullijn blijft zweven. Dit is de lading die je moet hebben.
Vul nu de trickler met kruit. (natuurlijk hetzelfde kruit als waar je mee bezig bent)
Door aan het groene handvat te draaien wordt er kruit naar de weegschaal getransporteerd. Nu zal er korreltje voor korreltje kruit in de kruitpan vallen. Draai net zolang tot de weegschaal op nul staat. Nu heb je exact 44.5 grain afgewogen.
De afgewogen kruitlading gooi je met behulp van een trechtertje in een gereedstaande huls.
Op naar de volgende lading!
Als je klaar bent met het herladen gooi je de kruitmolen en de trickler weer leeg in de juiste bus. Vergeet dit niet. Afgezonderd dat kruit onder (zon)licht kan veranderen van eigenschappen is het ook veiliger. Als je met meerdere kruitsoorten werkt kun je wel eens vergeten welke kruitsoort je nu ook alweer in de molen had zitten. Was het nu N140 of N320? Als je dit verwisselt gebeuren er grote ongelukken.
Casetrimmer.
Een onmisbare tool voor de herlader. Hiermee frees je de huls op de juiste lengte. Dit doe je altijd na het sizen. Waarom? De huls groeit niet als je hem afvuurt, maar als je hem sized. Na het sizen zal de huls dus te lang zijn. Afhankelijk van je wapen en de mate waarin je fullsized moet je regelmatig trimmen.
De casetrimmer hieronder beschreven is een RCBS casetrimmer. Deze wordt geleverd met een 4tal shelholders en een aantal pilots die in verschillende kalibers passen. Deze uitvoering is met een snelspansysteem. Door op de handle te drukken komt de shelholder vrij van de bodemplaat en kun je hier een huls in plaatsen. Het oude systeem van RCBS is met een spantang die je telkens moet vastdraaien. Iets omslachtiger.
Het instellen. Als het goed is heb je een lijst met allemaal nummers erop bij de casetrimmer gehad. Zo niet, dan is deze te vinden op het net.[klik hier] Met behulp van deze lijst bepaal je welke shelholder je moet monteren. Het monteren is eenvoudig. Je drukt de handle in en schuift de shelholder over de 2 borgpinnen heen. Zorg ervoor dat de schuine kant naar voren gericht staat.
Freesafstelling: Het freesje is hol, hier kun je de juiste pilot indoen zodat de huls gecentreerd wordt tijdens het frezen.
De pilots zijn aangeduid door kalibers. Voor een 308win patroon neem je de .30 pilot. De pilots kun je het beste in de daarvoor bestemde gaten bewaren op de trimmer zelf. Los in een bakje bewaren verhoogt de kans dat je dit bakje geheel kwijt raakt en je dit niet gevonden krijgt als je het nodig hebt. Ja, ik spreek helaas uit ervaring.
Lengte afstelling.
De juiste lengte van een huls staat in de herlaadgids. Per kaliber is dit verschillend. Zoals eerder vermeld maak je de hulzen pas op maat wanneer je klaar bent met het fullsizen. Voor dit voorbeeld nemen we een 308 win huls die 51.00 lang moet worden. De gemeten huls is 51.30mm. Er moet dus 0.3mm afgefreest worden. Pak een huls en druk de handle van de trimmer nar beneden zodat de shellholder naar voren komt. Zet nu de hulsvoet in de shellholder. Laat de handle nog niet los maar breng het freesje met de juiste pilot naar voren zodat hij in de hulsmond valt en kan centreren. Laat nu de spanhandle los.
Zet de frees tegen de huls aan. zoals op de afbeelding.
Borg nu de meeste rechtse moer met de inbusbout, degene zonder schaalverdeling. Degene met schaalverdeling kun je het beste een klein beetje borgen maar hij moet nog wel kunnen draaien.
Frees nu een beetje van de huls af. Dit frezen kost een beetje kracht maar je moet wel de spanen van de huls af zien komen. Op een gegeven moment gaat het heel makkelijk. Dan is de huls op lengte en zie je geen spanen meer van de huls afkomen.
Meet de huls op en stel de lengte bij door aan de schaalverdeling te draaien. Maak de huls 50.90-51.00mm Borg de schaalverdeling ook af wanneer je de lengte goed hebt ingesteld.
Je hebt nu alles afgesteld wat de basis herlader nodig heeft om een patroon te herladen. Voor het herladen op zich kun je nu verder gaan lezen op de pagina: Herladen I. Hier staat alles omschreven om een patroon te maken op een single stage pers.
Herladen voor starters. Het herlaadproces I
Nu gaan we aan het herladen beginnen. De onderstaande pagina is gericht op de flessenhals huls zoals bijv de 308. Alle foto's zijn genomen van een 308win patroon. Voor het herladen van cilindrische patronen zie"herladen progressief".
Ik ga ervan uit dat je alle voorgaande pagina's gelezen hebt en dat je dus startklaar bent. Je hebt de juiste shellholder in je pers zitten, je hebt de juiste dies (kaliber) klaar liggen.
Als 1e stap neem je het aantal hulzen wat je wilt gaan herladen en zet deze in een loadingblock. Als je voor de eerste keer herlaadt is het verstandig om niet ineens honderden patronen te gaan maken, maar een kleine serie van bijv 10 x 5 stuks. Zet een lege loadingblock op je bureau zodat je daar de hulzen in kunt zetten die de eerste stap ondergaan hebben. Zo kom je niet de war. Werk geordend en systematisch om zoveel mogelijk fouten uit te sluiten. Je gaat deze volgorde aanhouden om een patroon te herladen. – eerste controle – invetten – fullsizen/decappen – ontvetten – casetrimmen – primerpocket schoonmaken – primer zetten – kruitlading aanbrengen – tussencontrole – projectiel zetten – eindcontrole
Je hebt nu een serie patronen klaar die afgevuurd kunnen worden.
1e controle:
Controleer je hulzen visueel op beschadigingen. Zeker als ze al een keer herladen zijn of wanneer je ze van iemand gekregen hebt. Scheurtjes zijn funest voor je huls, een deukje is nog acceptabel. De hulsvoet mag niet te beschadigd zijn door de uitwerper anders zal hij niet in de shellholder passen.
Zorg er altijd voor dat je hulzen schoon zijn zodat je eventuele scheurtjes makkelijk kunt ontdekken. Daarnaast verlengd het de levensduur van je die-set.
Invetten:
Neem een vetkussentje en doe hier wat caselube op. Verspreid dit over het gehele kussentje zodat het niet dik bovenop ligt. Doe ook wat vet op een kunststof borsteltje (minimaal)
Met dit borsteltje ga je de binnenkant van de huls waar het projectiel straks inklemt een beetje van vet voorzien.
Neem 5 hulzen en rol deze een paar keer met je hand over het kussentje heen zodat er rondom een klein laagje vet zit.
Het vet hoeft er niet af te druipen! Je mag het voelen, maar niet zien dat er iets op zit. Vet de schouders en nek van de huls niet in, enkel de body zelf.
[Deze hulzen zijn al lichtjes teveel ingevet. Je ziet het vet goed zitten. Het is aan te raden om er dus minder op te doen dan zoals op de foto is afgebeeld. Je voelt het meteen als je gaat persen of het soepel gaat of stroef. Als het stroef gaat rol je ze iets meer door het vet. Zie grote foto op website]
Fullsizing
Schroef de fullsize die in de pers en stel hem af zoals je kunt lezen op de pagina afstelling. Pak een huls uit de loadingblock en plaats hem onder de ram in de shellholder.
Doe de ram rustig omhoog. Je zult enige weerstand voelen. Als het gaat kraken of piepen, is de huls niet goed/volledig ingevet. Een goed ingevette huls zal vrij makkelijk de die in en uit gaan.
Controleer of de die geen beschadigingen veroorzaakt aan de huls. Hierbij doel ik op krassen of deukjes in de schouder. Als hier een deuk zit heb je teveel vet gebruikt. Controleer of de primer geheel uit de huls is geduwd.
Zo komt de huls eruit te zien als je teveel vet gebruikt. Het vet kan niet meer weg en is niet samendrukbaar. Het zal dus je huls indeuken. Dit is overigens geen ramp, je kunt hem gewoon verschieten. Hierdoor zal hij weer zijn oorspronkelijke vorm aannemen. Maar voorkomen is beter dan genezen.
Werk op deze manier alle hulzen af die je hebt staan.
Ontvetten
Als het goed is heb je nu een reeks hulzen voor je staan die gefullsized zijn en gedecapped. Deze hulzen zijn allemaal vettig en moeten dus ontvet worden voor je verder gaat. Ook is het niet aan te raden om vettige patronen af te schieten. De huls zet zich in de kamer bij het afvuren en vangt de krachten op van de ontbranding. Door de wrijving die ontstaat zal de grendel/afsluiter niet de volle druk op zich krijgen. Ga je de hulzen afvuren die nog vettig zijn, dan zal de huls zich niet goed kunnen afzetten tegen de kamerwand waardoor de grendelnokken een grotere druk krijgen. Ontvetten dus.
Je kunt ze ontvetten met een ontvetter, of je gooit ze een uurtje in de tumbler. Als ze goed ontvet zijn kun je verder met de volgende stap.
Primerpocket reinigen.
Als de huls een aantal malen is afgevuurd zul je zien dat de primerpocket vol zit met zwarte verbrande resten. Kruitresten, slagsasresten. Dit moet je eens in de paar keer herladen verwijderen. Reden daarvan is dat de nieuwe primer zich op een gegeven moment niet goed meer kan zetten in de primerpocket. De kans is aanwezig dat de primer zelfs boven de pocket uitkomt. Dat is niet gewenst.
Rcbs(andere merken ongetwijfeld ook) heeft hiervoor een soort van staalborsteltje. Hiermee verwijder je de verbrande resten uit de pocket tot hij weer schoon is.
[Op de foto zie je zo'n borsteltje.]
Als je de hulzen ontvet hebt dmv van tumblen zul je zien dat de pockets naast verbrande resten ook korrels bevat van de tumbler. Deze moet je er ook uithalen. Je hebt hiervoor speciale tooltjes maar een spijker of iets dergelijks voldoet ook. Zorg in ieder geval ervoor dat de primerpocket en het vlamgat volledig vrij zijn van resten.
Primer zetten.
Primer zetten kun je op 2 manieren doen. Sommige persen hebben een primer aanvoerinrichting gemonteerd zodat je de pers als primerzetter kunt gebruiken. De andere manier is een handprimer.
De eerste manier werkt als volgt. Neem een primer tray (bijvoorbeeld van RCBS) en schud in de geribbelde zijde van de tray een X aantal primers. Je zult zien dat alle primers door elkaar liggen en niet allemaal met de slagsaszijde omhoog. Schud nu de tray rustig heen en weer en alle primers zullen met de slagsaszijde omhoog gaan liggen. Je kijkt nu dus op de binnenkant van de primers. Als ze allemaal gelijk liggen doe je de deksel op de tray en draai je het geheel 180 graden om zodat de deksel onder ligt. Haal de "bodem" eraf en alle primers liggen nu met de goede zijde omhoog. Neem een primertube om de primers op te pikken. 1 zijde van de tube bevat een zacht kunststoffen gedeelte waar de primers mee opgepikt kunnen worden. De andere zijde is afgesloten door een borgpin. Pik 1 voor 1 alle primers op. Als alle primers in de buis zitten draai je de buis 180 graden om en zet je deze in zijn geheel op de pers in het daarvoor bedoelde aanvoermechanisme. Trek voorzichtig de borgpin eruit en de primers vallen door de zwaartekracht in het mechanisme. Zet nu een huls in de pers en zorg dat er geen die in de pers zit zodat je de ram een stuk omhoog kunt brengen zonder de huls te beschadigen. Duw nu de handle van de primeraanvoer naar voren en beweeg de ram terug naar beneden. Je voelt op een gegeven moment weerstand. Dit betekend dat je de primer in de pocket aan het persen bent. Doe dit met beleid!!! Dit mag enige weerstand bieden maar let op dat je niet zo hard moet persen dat de primer voortijdig ontbrand. Dit vereist enig gevoel. Sommige hulzen hebben een dermate kleine primerpocket dat je altijd vrij hard moet persen.
Wat te doen bij een foutje?
Het kan gebeuren dat de primer verkeerd om in de pers is gekomen en nu verkeerd om in je huls zit. Of de primer zit dwars in de huls. In het laatste geval krijg je de huls niet niet meer uit de shelholder. Haal de huls volledig met shellholder uit de pers en laat wat kruipolie in de primerpocket lopen om de primer te neutraliseren. Decap daarna voorzichtig de primer op de pers. Gebruik een bril en eventueel oorkappen mocht de primer toch nog afgaan. Zorg dat er geen kruit of andere brandbare stoffen in de buurt liggen. Durf je het niet aan, gooi de huls dan geheel in de olie en gooi hem daarna in de oud koperbak. Als je alles met beleid doet ontbranden zelf Federal primers niet. Met beleid dus!
Handprimer.
Voor dit voorbeeld gebruik ik een RCBS handprimer. Je kunt hem afstellen met een Largeprimer aanvoer of een small primeraanvoer. Zorg ervoor dat je de juiste primeraanvoer monteert voor je begint. De RCBS maakt gebruik van gewone shellholders van elke willekeurige pers, behalve de speciale Lee shellholders. Schud de primers net zoals hierboven om schreven in de primertray die bij de handprimer hoort.
Schud net zolang heen en weer tot alle primers met de binnenkant naar boven liggen zoals op de foto. Sluit de primertray aan op de handprimer. Doe nooit meer primers in de tray als je nodig hebt. 100 patronen herladen, dan 100 primers laden. Het primen met de hand gaat met meer gevoel dan op de pers. Je voelt de primer beter in de pocket glijden en je zult ook eerder fouten ontdekken. Ga echter nooit in de hulsmond zitten kijken bij het primen. De primer kan ontsteken bij het zetten waardoor een steekvlam uit de huls komt. Wijs deze dus altijd van je af en gebruik altijd een veiligheidsbril, ook al overkomt jou nooit zoiets!
Zet een huls in de shellholder.Om een constante aanvoer van primers te hebben houd je de handprimer iets gekanteld zodat de primers altijd in de aanvoergoot glijden. Trek nu rustig het handvat naar je toe tot je bij de eindaanslag van de zetter. Verder knijpen heeft geen nut. De primer zit nu volledig in de pocket. Doe dit altijd met beleid en zorg dat je feeling krijgt met het tooltje zodat je vroegtijdig fouten ontdekt. Laat het handvat rustig weer los en neem de huls uit de shellholder. Controleer of de primer geheel in de pocket ligt en er niet uitsteekt. Deze methode is stukken sneller dan de manier zoals op de pers. Beide methodes zijn goed en doen niet voor elkaar onder, afgezonderd dat je met de laatste methode stukken sneller bent.
Kruitlading aanbrengen.
Je hebt een kruitsoort gezocht dat bij het kaliber past, bijvoorbeeld Vitha Vuori. Je controleert het etiket wat op de bus geplakt zit. Hierop staat het merk, type en aanmaakdatum. Zeer belangrijk is het type kruit. N140 is een populair kruittype voor de 308 win. Zorg ervoor dat je altijd maar 1 bus kruit op je herlaadtafel hebt staan, het kruit waar je zo dadelijk de hulzen gaat vullen. Om fouten te voorkomen kun je beter geen 2 types kruit op je tafel zetten. Als je per ongeluk 40 grain N110 laadt ipv 40 grain N140 creëer je een fragmentatiebom van je wapen. Deze drukken zijn niet te overzien. 1 bus op de tafel dus.
Als je het etiket leest zie je daar dus een aanmaakdatum. Bijv 06/2008. Je gaat nu op zoek naar een herlaadtabel van Vitha Vuori, natuurlijk van het jaar 2008. Gebruik geen oude tabel want elke kruitbatch is anders van brandkarakter en het kan zijn dat de minimum of maximumlading flink veranderd is van de nieuwe tov de oude tabel. Je kunt elke 2 jaar een nieuwe herlaadgids kopen met daarin alle nieuwe gegevens of je surft even naar Vitha Vuori. Daar kun je gratis de laatste update downloaden. De oude versies kunt u vinden in de downloadsectie.
Als je de juiste tabel gevonden hebt moet je hem nog kunnen aflezen. Hoe doe je dit? Er staan behoorlijk wat getallen en bewoordingen die een beginnend herlader misschien wel als abacadabra is de oren klinkt.
Waar staan alle waardes voor?Zie herlaadtabel Vitha Vuori of foto op de site.
Je hebt een doos Lapua Mega gekocht in het gewicht van 150 grain. Waar zoek ik dat op?
1. Bullet weight. Projectiel gewicht. In de linkse kolom staan de gewichten in grammen, in de rechtse staan in ze grains. Je zoekt de dus de kolom af tot je een gewicht van 150 grain tegen komt.
2. Type: Hierin staat het soort projectiel vermeld. Je hebt een doos Lapus Mega's gekocht. Dus je kijkt bij de Mega en niet bij de SPBT.
3. MFG: Manufacturer. Fabrikant. Lapua. Je hebt Lapuas gekocht, dus dat klopt.
4. COL: Uitleg zie onder op de pagina. Hier staan 2 maten. 1 in mm en de ander in inches. Dit is de totaallengte van je patroon die veilig is.
5. Powdertype: Kruittype. VV geeft voor elk projectiel verschillende kruittypes op die getest zijn en veilig bevonden zijn. Dit zijn praktijktesten en je mag hier dus op vertrouwen. Ladingen die je krijgt van medeschutters moet je niet klakkeloos vertrouwen. ALTIJD de tabellen erbij halen. Hoe betrouwbaar je medeschutter ook is, hoelang hij al herlaadt. Het is jouw wapen, jouw munitie, jouw verantwoording!
6. Startingload: Startlading. Dit is de veilige lading waarmee je kunt beginnen. Begin altijd op het minimum of net iets erboven. NOOIT met het maximum beginnen!
7. Velocity: Snelheid. Hier geven ze de theoretische snelheid die het projectiel heeft. Dit in de veronderstelling dat je met een 24" loop en 1 op 12 spoed schiet en large rifle primers gebruikt. In de praktijk zal dit altijd afwijken. Wil je betrouwbare snelheden zul je moeten gaan meten.
8. Maximum load: Maximale lading. Hier staat de maximum lading die je mag gebruiken zonder dat dit problemen mag opleveren. Aangezien je nooit dezelfde omstandigheden hebt als de testers hadden toen ze de gids opstelde moet je hier rustig naar toe opbouwen. Leer de overdrukverschijnselen kennen. (deze worden verderop beschreven.
9. Idem als 7.
10. Waarschuwingen. Lichtgrijze vlakken zijn max ladingen en moet je voorzichtig gebruiken. Ladingen onder het minimum zijn niet aan te raden. Als er ergens een F achter staat wil dat zeggen dat je een volle huls hebt.
Bovenstaand voorbeeld is geheel op Vitha Vuori gericht. De meeste beginnende schutters zullen ook met deze kruitsoort beginnen. Houd je hoofd er bij en kijk het goed na wat je nu eigenlijk moet herladen. Even in de verkeerd kolom kijken kan leiden tot een beschadigd ego of nog erger, een beschadigd wapen.
Nu gaan we de kruitmolen vullen. Vul de molen voor ongeveer 3/4 met het gewenste kruit. Laat de bus ergens op de tafel staan want het overtollige kruit moet hier straks in terug.
Je hebt de weegschaal correct geijkt zoals ik eerder beschreven heb. Stel hem nu in op de minimum lading van XX grain. De gemiddelde kruitmolen gooit niet veel nauwkeuriger dan 0.3 grain, dus we gaan de kruitmolen zo af stellen dat hij altijd iets te weinig gooit.
Voor op de molen zit een verstelschroef. Deze zal bij aanschaf ergens halverwege staan. Nu is het belangrijk dat je een zo constant mogelijke slag maakt elke keer. Niet een keertje hard en de volgende keer weer heel rustig, maar een gemiddelde als hij maar constant is. Dit bevordert de nauwkeurigheid.
Neem het kruitpannetje van de weegschaal en houd deze met de vlakke bodem strak tegen de tuit van de molen aan. Doe je dit niet dan zal er veel kruit langs vallen. Dit merk je vanzelf. Je hebt nu een willekeurige lading gegooid. Zet deze op de weegschaal en kijk of het teveel of te weinig is. Dit is te zien aan de wijzer. Hoeveel het teveel of te weinig is is nu niet belangrijk. Draai de verstelling van de kruitmolen omhoog of omlaag naar gelang of je teveel of te weinig gegooid hebt. Doe dit een aantal keer tot je ziet dat de weegschaal redelijk in balans komt. Verdraai nu de verstelling zo dat de wijzer van de weegschaal ongeveer 5mm onder de nullijn blijft zweven. Controleer of je dit telkens kunt repeteren zodat je niet af en toe een te hoge lading hebt.
Zodra je constant te weinig gooit ga je de trickler vullen met wat kruit. Zet de trickler naast de kruitpan zoals op de foto.
Door aan de groene knop te draaien verplaats je kruitkorrels naar de kruitpan. Hoe harder je draait hoe sneller het kruit naar voren stroomt. Draai net zolang tot je de wijzer van de weegschaal naar de nullijn ziet bewegen. Staat hij op nul is je lading gereed.
Dit doe je voor elke lading zodat je exact weet wat je lading is.
Als je een lading in je kruitpan hebt liggen wil je deze natuurlijk in je huls hebben. Je kunt met de tuit van het pannetje proberen het kruit in de hulsmond te gooien. Dit is een hels karwei en schiet niet op. Hiervoor hebben ze trechtertjes uitgevonden. Deze zet je op je huls mond en je giet de kruitpan erin leeg.
Als je net begint met herladen ga je verschillende ladingen maken om te testen of deze goed schieten. Je maakt bijvoorbeeld 5 setjes van 10 of 10 setjes van 5. Net naar gelang je zelf wilt. Stappen van 0.5 grain oplopend in een geweerpatroon zijn aan te raden. Je zult dan vaak 10 setjes kunnen maken van 5 stuks.
Maak nu 5 patronen gereed met een bepaalde lading.
Het is zeer belangrijk om te controleren of daadwerkelijk alle hulzen voorzien zijn van kruit. Nu werk je de eerste paar keer met 5 patronen tegelijk en is het makkelijk te overzien. Straks ga je met +-50 patronen tegelijk werken. Het is natuurlijk niet de bedoeling dat er 1 huls zonder lading tussen zit en een
andere met een dubbele lading. Nu zal dit met geweerladingen niet snel voorkomen. Kies zeker in het begin een lading die een goede hulsvulling heeft. Dit is vaak traag kruit. Zo kun je dubbele ladingen uitsluiten.
Dit kun je voorkomen door recht boven de hulzen te gaan hangen en het liefst met een lamp in de hulzen schijnen. Controleer zo huls voor huls of je alles gevuld hebt. Verschil in ladingen vallen zo in 1 oogopslag op.
Dit geldt niet enkel voor de eerste 3 x dat je herlaadt maar voor altijd. Better safe than sorry. Het kost je 20 sec van je tijd. Een kogel uit je loop verwijderen omdat er geen lading achter zat kost veel meer tijd, afgezonderd van alle gevaren die het met zich meebrengt.
Kogelzetten en eventueel krimpen.
Als laatste stap ga je de kogel plaatsen. Dit is een belangrijke stap waarmee je veel nauwkeurigheid kunt winnen. Zet je de kop te diep of ondiep kunnen er gevaarlijke situaties ontstaan. Slingert de kop dan heb je een onnauwkeurige patroon en wordt het geen 10 op de kaart maar een 5.
Ik persoonlijk zet altijd de koppen op de huls als ze nog in de laadtray staan. Eerst controleer je de aanwezige kruitlading en dan zet je 50 koppen alvast gereed op de huls. Met boattails gaat dit perfect. Kogels met een rechte achterkant zullen waarschijnlijk omvallen waardoor je verplicht bent deze stuk voor stuk te zetten als de huls in de pers staat.
Draai de seaterdie in de pers. Je hebt deze al afgesteld zoals omschreven staat op de pagina "instellingen". Zet een huls in de pers en geleid de kogel de die in zodat hij niet scheef gedrukt wordt of omvalt. Meet de COL goed na als de eerste patroon gereed na en controleer of de waarde overeenkomst met de tabelwaarde. Het komt niet op 0.3 mm. De kogels zijn zelf vaak niet eens uniform dus je zult nooit 50 patronen krijgen die exact 71.00 mm lang zijn (in geval van een 308win patroon). Sommige zullen 70.7 zijn en sommige 71.3mm. Dit is geen ramp.
Krimpen is alleen nodig bij semi automatische wapens. Reden hiervoor is dat de terugslag van het wapen de aanwezige patronen in het magazijn steeds op en neer "rammen". Hierdoor kan de punt steeds dieper in de huls gaan zitten en door de kracht van het laden in de kamer vanuit het magazijn idem. Een krimpdie voorkomt dit probleem. Veel Fullsize dies hebben een ingebouwde krimpring. Je zet de kogel en tegelijk krimp je. Een beter keus is om een losse krimpdie te nemen om na het seaten los een krimp op de gereed zijnde patroon aan te brengen. De Lee factorycrimp is daarbij een goede keus. Als je de fullsize die met krimp te diep afstelt loop je de kans dat de schouder van de huls uitzet omdat de die hier op komt. Gevolg is dat de patroon niet meer kamert.
COL.
De letters COL staan voor Cartridge Overall Lenght. De totaallengte van je patroon dus. Deze staat in de herlaadgids vermeld bij elk type projectiel. Er is dus geen standaard waarde voor de lengte!. Als je een patroon gemaakt hebt met een projectiel X dan wil dit niet zeggen dat je met projectiel Y dezelfde lengte aan kunt houden. In een slecht geval wordt de COL te lang en druk je de kop de trekken en velden in van je wapen. Hierdoor kan de druk gevaarlijk oplopen.
Elk projectiel is anders gevormd. Een 155 grains Lapua is anders dan een 155 grains Sierra.
De herlaadgids leert ons dat je voor deze 2 projectielen de zelfde lengte mag aanhouden. Kijk je echter naar de 185 grains Lapua Mega tov de Lapua Scenar, dan zie je een verschil van 3mm!. Dit alles heeft te maken met het ogief en het volume van het projectiel.
Het ogief is de kromming/bolvorm van de kogel. Als je in een later stadium nauwkeuriger wilt gaan herladen voor bijv een grendelgeweer ga je het ogief meten en aanpassen op je geweer. Dit kun je lezen op de pagina Herladen II (Achterin deze gids te vinden)
Voor de basis van de beginnende herlader is dit nog niet interessant. Houd gewoon de lengtes aan die in de tabel staan.
Meetgereedschappen.
Tijdens het herladen moet je diverse dingen meten, hiervoor heb je meetgereedschap nodig.
Onder het motto: Meten is weten, heb je goede spullen nodig.
Het zal de meesten wel duidelijk zijn hoe je diverse dingen moet gebruiken cq aflezen, maar voor degene die het niet weten zal ik dat hieronder duidelijk proberen te maken.
De meest voorkomende meetgereedschappen.
– Een (digitale) schuifmaat met inch/mm aflezing. – Een micrometer al dan niet digitaal.
De analoge schuifmaat.
De analoge schuifmaat is voor een leek wat moeilijk in aflezing. Maar na enige oefening kan je er redelijk nauwkeurig op aflezen. Op 0.05 mm aflezen is mogelijk. Hieronder kan u de diameter van een 308win punt aflezen. Als u inzoomt op de foto (eerst op de foto klikken) dan kan u zien dat de punt diameter 7.85 mm is. De nul op de beweegbare schaal staat voorbij de 7, maar voor de 8 (pijltje 1). Je weet dus dat het projectiel tussen de 7 en 8 mm inzit.
Nu wil je alleen nog weten hoeveel tiendes er bij komen. Als je goed kijkt zie je dat de streep tussen de 8 en 9 (pijltje 2) op de beweegbare schaal staat van de liniaal. Dit wil zeggen dat er 8.5/10 bij de 7 mm komt. Zo kun je alle maten aflezen tot aan +/- 153 mm.
De digitale schuifmaat.
In principe kan iedereen een digitale schuifmaat aflezen, let alleen op de volgende punten.
Controleer elke keer als je gaat meten of de schuifmaat nog op nul staat. Dit doe je door de schuifmaat volledig dicht te doen en op nul te zetten.
Let er op dat er geen vloeistoffen of vetten op de liniaal zit, dit beïnvloedt de aflezing. Maak ook elke keer de meetbekken schoon en houd hem even tegen het licht. je mag er geen licht tussen door zien schijnen. Vaak staan de bekken iets van elkaar af bij versleten, goedkope of gevallen schuifmaten. Als je hem laat vallen moet je hem altijd weer controleren of hij nog nult.
Een groot voordeel is dat je hem kan omzetten naar inches.(althans de meeste hebben deze optie. Let er dus op dat deze functie erop zit als je hem daarvoor aanschaft.)
Nadeel is dat hij meestal duurder is als een analoge. Ik heb het hier wel over bekende merken. Een Mitutoyo is vrij aan de prijs, maar je krijgt waar voor je geld. Deze is niet echt nodig voor de herlader, maar met een gamma schuifmaat van 5 euro moet je niet verwachten te kunnen meten op 0.02 nauwkeurig.
De micrometer.
Met de micrometer ben je in staat om echt nauwkeurig te meten. De aflezing werkt hetzelfde als op de schuifmaat alleen kun je bij een analoge micrometer je soms erg vergissen in aflezen. Metaalbewerkers die er veel mee werken zullen dit beamen. Je kunt er vrij eenvoudig een halve mm langs zitten met de meting. Als herlader heb je meer aan een digitale versie die ook met inches werkt. Kogels zijn vaak in inches aangegeven, hulsnekdiameters om bijv een bushingmaat te meten is ook in inch.
Slipkoppeling: Op de linkse foto wijst de linkse pijl naar de slipkoppeling waarmee je meet. Met de rechtse knop kun je veel kracht zetten en zodoende kleiner meten dan de maat daadwerkelijk is. Je duwt gewoon het frame uit elkaar. Dit is natuurlijk niet de bedoeling. Door de aanwezige slipkoppeling meet je altijd met de juiste druk en meet je op de enige correcte manier.
Herladen voor degene die wat verder willen dan de basis.
Onderstaande stappen uitvoeren voor bijvoorbeeld een AK is overdone. Aan ieder zelf wat hij met onderstaande info doet, als je maar weet wat je doet. Ik beschrijf hier mijn manier en wat ik allemaal doe om de munitie aan te passen op het wapen. Het zijn geen benchrestpraktijken maar ik vind het leuk om te herladen en goede munitie te maken. Soms zijn de stappen die ik doe overdone voor mijn Sako TRG-22 en voor de afstanden die ik schiet (100 tot 500 meter), maar ik kan dan de munitie grotendeels uitsluiten als factor. Het gaat erom of JIJ tevreden bent over je gemaakte munitie. Veel zit tussen de oren, als je de munitie al niet vertrouwt……. Als eerste behandel ik wat gereedschappen die de nauwkeurigheid kunnen verhogen. Verderop omschrijf ik mijn methode van herladen om mijn doel te bereiken. Mijn doel is om groepjes van +/- 0.5 MOA te schieten. Met het programma ONTARGET kun je telkens je schietresultaten meten en vastleggen zodat je ziet wat er fout gaat.
Competition Neckdie
De neckdie kalibreert, zoals de naam al suggereert, enkel de nek. De rest van de huls blijft in de vorm zoals hij uit je geweer komt. Voordelen hiervan zijn:
1. Je hulzen slijten minder (telkens oprekken en terug sizen van de huls verzwakt het messing)
2. De huls beter centreert in je wapen omdat hij geen kant op kan in je kamer.
3. Je niet hoeft te vetten.
De Redding competition neck die bestaat uit de volgende onderdelen.
1. Behuizing met 7/8" schroefdraad
2. Geleidebus voor de huls. Deze veert met de huls mee zodra je gaat sizen. Hierdoor wordt de huls goed de die ingeleid.
3. Bushing.
4. Veer die de geleidebus omlaag drukt.
5. Micrometer verstelling met decapperpin. De expanderball is afwezig zoals je kunt zien.
De Redding Neckdie gebruikt dus een Bushing. Dit is een losse bus die je in de die plaatst die de nek sized. Omdat de necksizer geen expanderball heeft moet de bus in de juiste maat gekozen worden.
Hoe bepaal je deze bushingmaat? Neem een huls waarmee je altijd schiet. Een nieuwe of gebruikte maakt niet zoveel uit. Maak een dummiepatroon door op deze huls een kogel te zetten van je favoriete merk. (je kunt deze met elke gewenste dieset maken) Meet nu met een micrometer de maat op van de neck. Zoals je kunt zien is dat bij mij 0.337 inch. Trek hier 0.002 a 0.003" vanaf om de juiste bushingmaat te krijgen. De meest voorkomende bushing is 335(voor een 308 winchester). Meet het wel eerst op voor jouw huls/kogel combi. Als je toevallig hele dunwandige hulsen hebt zul je naar een kleinere bushing toe moeten. Als je Lapuahulzen gebruikt kom je uit op de 335 bushing. In een 223remington kom je met Lapuahulzen uit op 247. De 245 is de meest voorkomende maat maar klemde mij veel te hard. De gemeten maat was .250. Als je hier dus 0.003 afhaalt kom je op de 247 bushing uit.
Meten met een micrometer is iets wat je met beleid moet doen. Er zitten op een micrometer 2 verstelmogelijkheden. De ene is een starre verbinding waardoor je snel de micrometer kunt verstellen. De andere knop is een gevoels/slipknop. Hiermee ga je meten. Deze knop slipt door als je de juiste meetdruk hebt bereikt. Zo meet je op de juiste manier met een micrometer. Mensen die hier nooit mee werken weten niet welke meetdruk de juiste is en kunnen zodoende makkelijk de micrometer naar 0.333 draaien ipv 337 als ze de starre verstelling gebruiken. Het is geen lijmtang die je vastdraait namelijk. Met de gevoelsknop kan het bijna niet fout gaan.
Bodydie.
Naast de neckdie kun je een bodydie gebruiken. Deze kalibreert alles terug naar de gewenste maat behalve de nek. Eens in de zoveel herlaadbeurten zul je moeten fullsizen, of in dit geval bodysizen.
Fullsize type S.
Een normale fullsizer werkt met een expanderball. De huls wordt eerst flink te klein geknepen tijdens het sizen en bij de teruggaande slag wordt de expanderball weer terug door de hulsmond naar buiten getrokken. Deze brengt op deze manier de maatvoering aan. Dit zijn allemaal handelingen die de huls extra belasten en bovendien de hulsnek scheef kunnen duwen.
Een type S die fullsized wel de gehele huls zonder gebruik te maken van een expander, maar maakt gebruik van een bushing. Deze bushing is hetzelfde als van de neckdie. De hulsnek wordt dus exact gevormt naar wat jij wil, niet meer, niet minder. Bovendien kan de afwezige expanderball de hulsnek niet verpesten door te slingeren. De hulsnek zal echter niet over de gehele lengte gesized worden. Dit kan geen kwaad en is normaal voor dit soort dies.
Competition seaterdie. De Redding competition die is uitgevoerd met micrometer om nauwkeurig en snel de juiste lengte van je patroon in te stellen. De passingen van de die zijn strak zodat de kogel in de juiste richting geperst wordt en niet een eigen leven kan gaan leiden.
Forster benchrest dies.
Na een tip van een medeschutter ben ik Forster gaan proberen. De Forster benchrest seater verraste mij in prijs én nauwkeurigheid. Bij een vergelijking tussen de Redding en de Forster seaterdie kwam ik tot de conclusie dat de Forster constitenter was. Er lagen nu gemiddeld 70% van de patronen binnen een tolerantie van 0.03mm slingering. De Redding scoort ongeveer 50 a 60%.
Je hebt 2 varianten bij de Forster benchrestseaters. De gewone versie die je met een stelschroef moet verstellen en de duurdere die je met een micrometer verstelling bedient. Wat betreft nauwkeurigheid merk ik geen verschil. Het enige voordeel is dus de snelle en nauwkeurige manier van verstellen.
Forster neckbump die.
Deze die werkt met hetzelfde principe als een Redding type S Fullsize die.
Herladen voor de "gevorderde"schutter of schutters die meer willen dan groepen van >1 MOA.
Ik begin altijd met nieuwe hulzen van Lapua. Deze zijn zeer consistent wat betreft maatvoering. Deze hulzen gaan eenvoudig 25x herladen mee in een grendelbuks. Dus de dure aanschaf van 40 euro per 100 is verwaarloosbaar, namelijk 0.016 per schot.
De nieuwe hulzen vuur ik altijd 1x af in mijn geweer voor ik ze ga bewerken. De volgende stappen voer ik uit om mijn hulzen zo uniform mogelijk te krijgen.
• Hulsnekken op diktes sorteren/controleren.
• Primerpocket uniformen.
• Flashhole uitschuinen.
• Hulzen op 50.8 trimmen.
• Hulsmond uitschuinen/afbramen.
• Hulsnek afdraaien. (voor de liefhebbers) Hulsnekdiktes sorteren.
Om te beginnen sorteer ik alle hulzen rechtstreeks uit de doos. Bij Lapua zullen 90% van de hulzen zo goed hetzelfde zijn en heb je dus weinig uitval. Degene die buiten je tolerantie vallen(+/-0.01mm) kun je gebruiken voor trainingspatronen of iets dergelijks.Met de RCBS casemaster kun je meer dan enkel de slingering meten van de kogel. Op deze foto kun je zien hoe je hulsnek diktes kunt vergelijken met elkaar en eventueel de dikte kunt meten.
Plaats een huls zoals op de foto en controleer op 4 plaatsen of de hulsnek van gelijke dikte is op 0.02mm verschil nauwkeurig. Grotere afwijkingen kun je apart houden en eventueel een aparte batch van maken met allemaal die diktes, of je schiet ze gewoon op als trainingsmunitie.
Ik persoonlijk maak altijd batches van 50 patronen. Van de 50 gemaakte patronen houd je straks na de kogel zetten misschien 30 over die acceptabel zijn wat betreft slingering. Je kunt dus wel batches maken van 30 patronen omdat een wedstrijd maar 30 patronen is, maar dan mag je geen uitval hebben. Dit is een persoonlijk keuze.
Primerpockets uniformen.
De primerpockets zijn door de fabricage niet mooi scherp onderin. Hier zit altijd iets van een radius. Hierdoor kan de primer nooit mooi vlak in de huls komen te liggen en zullen ze ook nooit gelijk liggen. Deze radius haal ik dus weg en je zult zien dat hij ook iets van de bodem af freest. Alle primers zullen nu even diep liggen.
Flashole uitschuinen.
Het vlamgat heeft altijd aan de binnenkant wat braampjes zitten. Deze zorgen ervoor dat de vlam van de primer niet gelijkmatig de huls ingaat. Door het vlamgat uit te schuinen vanaf de binnenkant zal de vlam rondom in de huls het kruit gelijkmatig ontsteken. De K&M tool heeft een aanslag welke voorkomt dat je teveel uitschuint. Deze komt op de bodem van de huls en is dus niet afhankelijk van de lengte van de huls. Op de 2e foto zie je hoe de tool gecentreerd wordt in de huls. Deze schuift over de geleding en is dus variabel.
Hulzen trimmen.
Voor deze klus gebruik in een Wilson casetrimmer. Deze casetrimmer werkt door middel van een bus waar de huls perfect in past en ervoor zorgt dat hij haaks op de freeskop staat. Hierdoor frees je de huls rondom netjes op maat en niet aan één kant 50.8 en de andere kant op 51.0mm. Als je de hulzen een keer gefullsized hebt zul je zien hoelang de hulzen worden. Een huls groeit namelijk niet bij het afvuren maar bij het fullsizen. Na het afvuren zul je zien dat de huls lichtjes korter is geworden dan de maat waarop je hem getrimd had.
De werking is eenvoudig. Plaats een huls in de bijpassende bus. Draai de micrometerverstelling zover terug dat de afstand tussen de frees en de aanslag van de micrometer meer dan de gewenste lengte van je huls bedraagt. Plaats de bus met huls en druk hem tegen de aanslag. Draai nu voorzichtig de aanslag richting de frees tot hij hem raakt. Klem nu de bus + huls vast en frees een klein beetje van de lengte af.
Meet de huls en corrigeer met de micrometer het verschil. Je hebt nu een huls die goed op lengte is en bovendien mooi haaks gefreesd is.
Hulsmond uitschuinen.
Dit kun je doen met een handtooltje of je doet het op de Wilsoncasetrimmer waarbij je een uitschuinfrees plaatst. Voordeel van deze laatste optie is dat je ze allemaal gelijk maakt en zodoende een uniforme huls krijgt. Met de hand doe je het snel net iets te groot en bij de volgende huls weer te klein. Of je houdt hem schuin etc.
Op deze foto is de uitschuinfrees duidelijk te zien. Aangezien alles met vaste instelbare aanslagen werkt kun je de gewenste uitschuining perfect instellen. De werkwijze is idem aan de werking van de huls op lengte trimmen.
Hulsnekken afdraaien.(neckturnen)
Degene die veel tijd willen steken om een goede huls te krijgen kunnen ook de nekken afdraaien zodat ze uniform zijn. Voor Lapuahulzen mijn inziens totaal overbodig omdat ze al binnen 0.01mm gelijk zijn. Het is sneller om even alle Lapuahulzen te sorteren op gelijke nekdiktes dan ze af te draaien.
Voor degene die geen Lapuahulzen maar een eigen favoriete hulsmerk hebben kunnen hun hulsnekken dus afdraaien met behulp van bijv een K&M neckturner.
Het afdraaien is relatief eenvoudig. Eerst rek je met de bijgeleverde mandrel de hulsnek op tot een bepaalde maat zodat ze strak over de neckturner glijden. klem de huls in de bijgeleverde spantang/handvat om de huls goed vast te kunnen houden.
Houd met je zwakke hand de turner vast en met je sterke hand draai je de huls rond en beweegt hem langzaam langs het beiteltje. Je kunt de spantang ook in een accuboormachine zetten en zo de machine het werk laten doen. Let er wel op dat je nu snel warmte brengt in het materiaal wat ervoor zorgt dat het materiaal uitzet. Dit betekend dat je teveel van de huls afdraait. Blijf iets voor de schouder met het afdraaien. Haal ook maar minimaal materiaal weg om een sterke nek te behouden. De bedoeling is om ze zuiver rond/slingervrij te krijgen, niet om er flink wat materiaal weg te halen. Anders dan bij custom wapens hoef je voor een fabriekswapen je nekken niet op een bepaalde maat te draaien.
Ik heb zelf een tijdje mijn nekken afgedraaid maar merkte nauwelijks verschil, zeker niet op 100meter. Leuk voor misschien de grotere afstanden, maar voor de korte afstanden overbodig. Primer zetten.
De volgende stap is het zetten van de primer. Hierin ga ik niet heel ver. Dit in de zin van dat ik geen tool koop die met een micrometer de diepte meet van de gezette primer. Ik frees alle primerpockets even diep en ga er van uit dat de handprimer de primers netjes op de bodem aanduwt.
Ik gebruik hiervoor de handprimer van RCBS en soms de aanvoerunit van mijn Redding T7 pers. Kruitladingen aanbrengen.
Ik heb altijd een Redding BR kruitmolen hiervoor gebruikt maar omdat ik nog wel eens van lading, kruittype en kop wissel vond ik dat instellen niet makkelijk. Daarom heb ik een RCBS Chargemaster combo aangeschaft in Amerika. (zie pagina herlaadtools voor uitgebreide info). Deze gooit op +- 0.1 grain nauwkeurig de ladingen en is eenvoudig instelbaar en om te stellen naar een andere kruitsoort en lading. Voor ladingen tot 100 a 200 meter is het in een 308 niet zo spannend of het op 0.1 grain nauwkeurig is, is mijn ervaring. Er zit dan nauwelijks hoogte verschil tussen je schotbeelden. Op grotere afstanden raad ik aan wel een nauwkeurige lading te werpen. Als je geen Chargemaster hebt kun je altijd de lading analoog afwegen en tricklen tot de juiste waarde. Hier gaat echter veel tijd in zitten.
Schiet je altijd op 100 meter met een 308 dan zou ik niet teveel tijd steken in tricklen maar zorg dat je een goede kruitmolen hebt die uniform gooit. Binnen 0.3 grain is wel een pre. Schiet je met 223 of andere kleine hulsvolumes dan zou ik wel afwegen en tricklen omdat dan 0.3 grain verschil harder afstraft.
Als je wat ervaring hebt opgedaan in het herladen en je weet waar je mee bezig bent kun je eventueel gaan spelen met je ladingen buiten de tabellen, maar dit is altijd op eigen risico. Ikzelf ga vaak iets onder de minimum lading zitten omdat dit lekker rustig schiet. Ga niet ineens 3 grain onder je lading zitten want onderladingen zijn gevaarlijker dan verladingen. Bij overladingen krijg je allerlei verschijnselen die duiden op overdruk waardoor je merkt dat je de grens aan het opzoeken bent. Bij onderladingen is dit niet het geval en je wapen zal het ineens begeven als je te ver bent gegaan. Kijk hier dus mee uit. Je hebt te maken met minimale hulsvullingen/volumes. Te weinig kruit in je huls kan ervoor zorgen dat je een flashover krijgt in tijdens de ontsteking. De primer ontsteekt ineens de lading kruit van voor naar achter waardoor de druk veel te snel oploopt ipv rustig van achter naar voren.
Wil je meer snelheid kun je gaan overladen met alle nadelige gevolgen vandien. Je kunt beter een double based kruittype uit de N500 serie van Vitha Vuori nemen. Deze geven je meer snelheid bij gelijke drukken.Nadeel is hogere temperatuur = grotere slijtage.
De kogel plaatsen.
De één na laatste stap van het herladen. Hierbij kun je veel van je eerder gedane werk ongedaan maken door slechte dies te gebruiken waardoor de kogel schuin in je huls komt te staan. Ik heb verschillende dies geprobeerd om zo tot de meest ideale die te komen voor mijn wens. Ik ben begonnen zoals vele herladers met Lee. Toen ik eindelijk uitgehuild was van het slechte resultaat ben ik overgestapt op aanraden van collega herladers op Redding. Eerst de normale versie en toen de competition dies. Hier ben ik tot op heden tevreden mee. Maar word je geattendeerd op andere merken die ook goed zouden zijn. Forster kwam in beeld. Hey die prijzen zijn een stuk vriendelijker dan Redding "dan zal het ook wel minder zijn" was de eerste gedachte.
Stiekem een Forste benchrestseaterdie aangeschaft en gaan testen. Na 50 patronen zag ik dat ik meer patronen overhield die in mijn "goedgekeurd" bakje vielen. Daarna de stap maar gemaakt naar de Ultra seaterdie van Forster met micrometerverstelling want "ik is lui" en wil snel kunnen verstellen tussen bepaalde lengtes.
Ik heb ook een poosje met de Arborpers en Wilson dies getest, maar dat duurde vrij lang en het resultaat was niet altijd zoals ik wilde.
Slingering meten van de kogel.
Als ik gewoon ga trainen meet ik nooit de slingering van mijn patronen. Ga ik echter wedstrijd schieten dan haal ik er de beste 30 uit. Ook op langere afstanden meet ik de slingering.
Waar je precies meet is aan jezelf, hoe verder je naar de tip meet hoe meer hij kan slingeren. Als je dus dicht bij de hulsmond meet zul je nauwelijks slingering meten en jezelf dus een beetje voor de gek houden. Ik meet ongeveer op 3/4 uitsteeklengte vanaf de hulsmond. Als hier de kogels binnen 0.04mm liggen vind ik het prima.
Hoe verder je van de hulsmond afmeet hoe nauwkeuriger het wordt, enkel is het bijna onmogelijk om zover van de hulsmond een slingering te krijgen die acceptabel is. Slingering zal er bijna altijd wel inzitten.
Herladen pistool munitie op een progressieve pers.
Herladen van pistoolmunitie gaat net even wat anders dan de flessehals hulzen van (de meeste) geweermunitie. Ik zal hieronder het herladen behandelen uitgevoerd op een progressieve pers.
Dillon Square deal.(SQD)
Herladen op een progressieve pers gaat stukken sneller dan op een single stage pers. Je kunt bijvoorbeeld met een Dillon XL 650 >900 patronen per uur halen.
De SQD haalt dit niet maar komt tot de 300 a 400 per uur. Dit vanwege het feit dat je zelf koppen en hulzen moet plaatsen.
In tegenstelling tot wat een bepaalde herlaadgids meldde, is een SQD niet mono kaliber. Je hoeft dus niet voor elk kaliber een nieuwe pers aan te schaffen. Ook is de SQD niet startklaar op de kruitmolen na zoals de gids beweert. Tenzij je patronen wilt maken die of te kort of te lang zijn!
[De auteur van de gids heeft niet goed mijn pagina gelezen toen hij druk bezig was met kopieren hiervan zoals hij op de oude site stond. Ook was mijn pagina nog niet geheel af waardoor hij niet alles kon kopieren en zodoende ontbreekt er het 1 en ander. Geeft verder ook niets, door hier te lezen spaart u 10 euro uit aan een "nieuwe" herlaadgids waar weinig nieuws in staat, behalve het progressieve herladen en een aantal gejatte foto's van mijn site. Beter goed gejat dan slecht bedacht zullen we maar zeggen. (als u alles rustig wilt nalezen achter uw herlaadtafel maar er staat geen pc in de buurt, kunt u deze pagina zelf uitprinten en zodoende gebruiken als gids. Zo, nu ben ik mijn stuk frustratie kwijt over het plagiaat]
Voor elk bijna kaliber kun je een conversionkit kopen. Zo bouw je de SQD binnen 5 tot 10 minuten om tot een ander kaliber. Op een Dillon 550/650 zal het iets sneller gaan omdat deze met een ander conversiesysteem werken.
Afstellen:
De Squaredeal is al ingesteld vanaf de fabriek. Echter is hij afgesteld op bepaalde munitie. De kruitlading en de zetdiepte zullen dus zeer waarschijnlijk niet naar de juiste specificaties staan die je nodig hebt volgens de herlaadgids van bijv Vitha Vuori. De lengte (COL) en kruitlading moet je daarom ALTIJD controleren en eventueel afstellen op de componenten die jij gaat gebruiken. Bij mij scheelde het 1.5 mm op de COL, dus meet het na!!! Er worden 2 seaterdies bijgeleverd. 1 voor Rn(roundnose) koppen en 1 voor semi wadcutters. Voor je begint met afstellen haal je de messing borgstiftjes rondom de shellholder eruit.
Hieronder staan een aantal stappen die je moet doorlopen om alles goed af te stellen.
Stap 1: Beschrijving van alle instellingen. Het afstellen van de dies dient nauwkeurig te gebeuren. Alle afstellingen gebeuren met een lege huls met gebruikte primer. Laad dus nog geen primers in de tube.
Stap 2: Beschrijving van het herlaadproces.
Stap 1) Alle instellingen om tot een juiste patroon te komen.
Station 1: Deze bevat de decapper/sizer die en valt niet af te stellen. Dit is enkel een bus die in de pers valt.
Zie foto, dit is de bus die in het gat valt rechtsonder.
Station 2: Dit is de flaredie die meteen de kruitlading gooit. In de neergaande slag zet je meteen de primer. Met 1 slag doe je meerdere stappen ineens dus. Je kunt de mate waarin de holle bus die de hulsmond wijder maakt instellen door de bout los te zetten en de die naar beneden te draaien. [zie pijl foto] Draai ook de kruitmolenborging los en haal de kruitmolen er vanaf als je de die wilt draaien. Zet hem wel terug als je weer gaat afstellen.
Zet een lege huls in het 2e station en maak een slag. De huls draait naar station 3 door. Hier haal je de huls uit de shellholder en controleer je of het gewenste resultaat behaald is. De huls mag iets naar buiten buigen, maar het hoeft geen bloemenvaas te worden. Een tiende naar buiten zetten in diameter is ruim voldoende. Alles wat je meer naar buiten zet verzwakt de huls onnodig. Het is enkel om het zetten van de kogel te vergemakkelijken. Als de kogel blijft staan is het goed.
Waarschijnlijk heb je de pers in een bepaald kaliber gekocht en is de juiste primertube en aanvoerinrichting al gemonteerd. Je kunt een large primer en een small primer aanvoer hebben. Controleer dus of deze aanwezig is in het formaat die je nodig hebt. (onderaan de pagina staat hoe je deze buizen kunt verwisselen)
Als deze goed staat kun je nu de bout borgen en hoef je hier verder niet meer aan te komen. De volgende stap is de kruitlading instellen. Zet een lege afgevuurde huls (met primer dus) weer in station 2. Vul de kruitmolen met kruit. Maak een slag en haal de ,nu gevulde, huls uit station 3. Weeg deze lading op je weegschaal. Als deze lading ineens goed staat kun je nu verder met station 3.
Op de foto wijst de pijl naar de bout die je moet verdraaien om lading te veranderen. Draai hem bijvoorbeeld een halve slag en kijk vul weer een lege afgeschoten huls op de bovenstaande manier. Weeg deze opnieuw. Verdraai net zolang de bout tot je de gewenste lading hebt bereikt. 1 x rond is ongeveer 1 grain bij de fijnkorrelige kruitsoorten.
Je hebt nu station 2 volledig afgesteld en je kunt verder naar station 3.
Station 3: Station 3 bepaalt de zetdiepte van je kogel. Deze zetdiepte moet je voor elk type en merk kogel opnieuw instellen. Elke kogel heeft een andere vorm (ogief) waardoor de ene kogel dieper gezet zal worden dan de andere als je dezelfde instelling aanhoudt. Zet je een kogel klakkeloos op diepte zonder te meten heb je kans op enorme drukverschillen met alle gevaren vandien. Elke keer opnieuw meten en afstellen dus.
Plaats in station 3 de juiste seater. Er zit een wadcutterseater en een roundnose seaterdie bij de pers. Zet een lege huls die je net hebt geflared in station 3 en plaats er de kogel bovenop. Als je goed hebt geflared bij het 2e station blijft hij netjes recht omhoog staan. Maak nu een slag. Haal de patroon nu uit station 4 en meet hem op mbv een schuifmaat. Klopt deze lengte met het herlaadboek? Zoja, dan kun je verder met station 4. Als de patroon te lang of te kort is ga je de seater omhoog of omlaag draaien net zolang tot je de gewenste lengte hebt.
Station 4: In dit station ga je een eventuele krimp aanbrengen. Bepaalde cilindrische pistoolhulzen hulzen mag je niet (teveel) krimpen omdat deze op de hulsmond kamert (oa 9mm en 45 ACP). Als je deze dus flink krimpt zit er een te grote schuine kant aan en zal de patroon bij het kameren te ver doorschieten in de overgangsconus. Mocht je hem kunnen afschieten kan de hulsmond niet wijken doordat deze in de overgangsconus zit geperst, ipv ruimte heeft in de kamer van het wapen. Hierdoor krijg je een flinke druk verhoging.
Ik persoonlijk krimp een 9mm of 45 acp altijd niets tot nauwelijks. Zorg dat de hulsmond weer netjes recht is (dus de hulsmond sluit netjes aan op de kogel en bij het demonteren zal hij geen insnoering achterlaten)
Maak een slag en controleer met bijv een schuifmaat of de hulsmond nog open staat of dat hij al gekrompen is. Met het blote oog kun je dit ook zien.
Verdraai de die net zolang tot je de gewenste krimp bereikt hebt. [Een lichte taperkrimp mag, als de hulsmond maar niet zover in de kop gedrukt wordt dat er geen opstaande rand meer is. ]
Nu heb je alle 4 de stations afgesteld en kun je bijna gaan herladen.
Primers.
Zonder primers kun je geen patroon maken. Neem een primer pickuptube van Dillon en een primertray.
Je doet een X aantal primers in de primertray. (als je maar 50 patronen wilt maken schud je er ook maar 50 in). Zorg dat alle primers aan de geribbelde kant van de tray zitten en begin heen en weer te schudden. Door de ribbels zullen alle primers met de openzijde naar boven komen te liggen.
Als alle primers zo liggen doe je de deksel op de tray en draai je alles 180 graden zodat alle primers in de deksel liggen. Verwijder de bodem van de tray en je zult enkel primers zien die netjes met de dichte zijde naar boven liggen. .
Nu pick je ze 1 voor 1 op met de tube. Zorg ervoor dat de onderzijde van de tube is afgesloten met de borgpin. Er kunnen ongeveer 100 primers in 1 tube. Als in een later stadium wat sneller wilt herladen zorg je dat je meerdere tubes klaar hebt staan met elk 100 primers er in. Zo kun je snel wisselen als de buis leeg is.
Zet nu de gevulde primertube onderste boven op de vulpijp van de Squaredeal. Nu weet je meteen waarom de onderkant voorzien is van een borgpin. Als de primertube goed aansluit op de vulpijp kun je de borgpin eruit trekken. De primers vallen naar beneden in de pijp en liggen meteen met de juiste kant boven.
Toch kan het gebeuren dat de laatste omdraait bij het vullen. Als het alarm afgaat zet ik niet bij elke slag een huls maar laat ik telkens 1 slag open. Dan kan ik zien of de primers goed liggen en controleren of er niet per ongeluk 1 verkeerd om er in gaat. Dit gebeurt vaak enkel bij de laatste primer. Het is 10 sec meer werk, maar een patroon uit elkaar slaan en decappen omdat de primer er verkeerd om inzit kost meer werk. Als je wat ervaring hebt opgebouwd is dit routine en lijdt de tijd er nauwelijks onder.
Als de pijp gevuld is laat je de verklikker weer naar beneden vallen en plaats je bovenop de primers de plastic staaf zodat je gewaarschuwd word wanneer er nog maar 3 a 4 primers in de buis zitten.
Kruitladingverklikker.
Een extra optie is de verklikker op de kruitmolen die aangeeft dat de lading te laag is geworden. Ik ben er zelf altijd erg alert op dat de kruitmolen gevuld blijft om te voorkomen dat je per ongeluk een half gevulde huls hebt. Toch is het mij 1x overkomen dat ik te actief bezig was met het kijken in de hulzen en het herlaadproces zelf dat de kruitmolen ongemerkt ineens leeg was. Afgezonderd van het feit dat je kans op half volle hulzen hebt gooit de Dillonmolen niet nauwkeurig meer als de molen maar minimaal gevuld is. Dus daarom heb ik een verklikker erop gezet. Verwar deze verklikker niet met de kruitlading verklikker die de lading per huls "bekijkt" zoals op de grotere broer van de Squaredeal.
Stap 2) Alles is afgesteld/ingesteld en nu kun je progressief gaan herladen.
Zet een aantal hulzen gereed binnen handbereik die je wilt gaan herladen. Het is niet verplicht om pistoolhulzen zoals bijv 9mm en 45 acp te vetten omdat je met Carbide-dies werkt. Toch is het aan te raden om de hulzen, terwijl ze in de bak liggen, even te besproeien met wat Dillon caselube. Deze zal de kruitlading niet aantasten als het binnen in de huls komt. Besproei de hulzen lichtjes, ze hoeven niet te zwemmen. Het is maar dat er net wat nevel opkomt die zorgt voor een soepele werking van de pers.
Zet een huls in station 1 en beweeg de ram op en neer. In deze bewerking decapped de 1e die de huls en sized hij de huls terug naar de juiste maat. In de omhooggaande slag(van de hefboom) is het belangrijk dat je ook kracht zet omdat de huls automatisch doorschuift naar het 2 station. In dat 2 station wordt de juist gedecapte huls voorzien van een nieuwe primer. Druk voorzichtig de hefboom omhoog zodat je geen primers plet. Dillon schrijft dat je geen Federal primers mag gebruiken in hun pers. De achterliggende gedachte is dat je de, relatief zachte, primer kunt pletten die zodoende de gehele primertube ontsteekt. Met alle nare gevolgen van dien. Zet dus altijd bij het herladen een bril op. Denk nu niet "dat overkomt mij niet" want dat dachten er meer.
De eerste huls staat nu op station 2 met een verse primer in. Zet nu in station 1 een "nieuwe" afgeschoten huls en haal de ram weer op en neer. Let op dat je bij de omhooggaande slag weer kracht zet om de primer te zetten. Als je single stage gewend bent en met een handprimer werkt, is dit een rare slag want normaal hoef je geen kracht te zetten als je de hefboom omhoog beweegt. De eerste huls is nu gevuld met kruit, de 2 huls is gedecapped en voorzien van een nieuwe primer. De eerste huls staat nu op het 3e station.
Belangrijke stap nu. Controleer visueel of de huls in het 3e station voorzien is van een kruitlading!!! Ik zet altijd een lamp gericht op de huls zodat ik elke lading kan zien zitten als de hulzen uit het 2e station komen. Dit voorkomt grote problemen. Als je een patroon afvuurt zonder kruitlading duwt de primer de kogel netjes de loop in. Als schutter moet je dit herkennen, maar soms herkent een schutter dit signaal niet en herlaadt hij het wapen met alle gevolgen van dien. In een gunstig geval zitten er 2 kogels in de loop, in een slecht geval zitten er stukken staal van het wapen in je gezicht. Let op dus!
Neem nu een kogel en zet deze op de huls in het derde station. Neem meteen een nieuwe huls en zet deze weer in station 1. Maak een rustige slag terwijl je kijkt of de kogel rechtstandig in de die verdwijnt. Zorg ervoor dat hij niet kantelt door de snelheid of een trilling.
Bij elke slag zal er nu een complete patroon in de bak vallen. Deze wordt uit de pers geduwd door een geleider die op de shellholder gemonteerd zit. Op deze manier kun je eenvoudig 300 tot 400 patronen per uur maken in het gewenste kaliber.
Conversieset.
Als je 2 kalibers herlaadt kun je een 2e pers aanschaffen of je wisselt de benodigde onderdelen. Hieronder zal ik de conversie beschrijven van 45ACP naar 9mm.
Wat gaan we wisselen?
• Kruitmolen
• Die set
• Shellholder
• Primeraanvoer + tube.
Dit alles kost je ongeveer 7 minuten als je rustig aan werkt en het wat vaker gedaan hebt. De eerste keer is het uitzoeken wat je precies moet doen.
Stap 1: Draai de bout los van de kruitmolen en koppel de stang naar de kruitmolen los. Neem de kruitmolen weg en leg deze ergens veilig weg. Mocht hij nog gevuld zijn dan kun je hem meteen legen. LET OP! Beweeg de kruitschuif een aantal keer goed op en neer want er blijft altijd kruit in zitten. Houd de mond van de kruitmolen boven de kruitbus en haal hem een aantal keer op en neer.
Stap 2: Draai bovenop alle bouten los met een inbussleutel. Verwijder de zwarte + blauwe plaat. Haal de 3 bussen(dies) uit de pers. Kijk goed hoe ze er uitgekomen zijn zodat je ze niet ondersteboven terug monteert.
Stap 3: Verwijder het ijzeren pinnetje dat dient als uitstootpin voor de patronen. Draai de middelste bout los van de shelholder.
Stap 4: Draai de 3 bouten los van de primeraanvoer.
Verwijder de low primer waarschuwer van de primertube en draai de gekartelde moer eraf. Trek nu de primertube uit de zwarte pijp en vervang deze voor de small primertube. Let op bij het monteren dat je de tube even wat draait tot hij in de uitsparing valt, anders vallen de primers niet goed in de aanvoerinrichting.
Verwijder de gehele aanvoer en verwissel de large primerbar voor de small primerbar. Haak het veertje weer vast.
Het monteren is precies andersom dan demonteren. Monteer de juiste primeraanvoer (large of small), de juiste shellholder, de juiste borgstiften van de shellholder (messing stiften). Deze zitten rondom de shellholder en zorgen ervoor dat de hulzen niet naar buiten vallen.